اصفهان یکی از قطب های مهم کشاورزی و صنایع وابسته به آن است. خود استان بیش از چهار میلیون نفر جمعیت دارد که علاوه بر آن بخش مهمی از مواد غذایی کشور را هم تولید می کند.
پایه غذا، کشاورزی است و کشاورز در کنار آب و زمین، عوامل اصلی تولید آن هستند. اما تنها اینها کافی نیستند.
چگونگی کاشت، تامین آب، نیازهای عمده روز، و چگونگی بسته بندی، نگهداری و فرآوری آن نیز مهم است.
در این روزهای خشک که طبیعت اصفهان نامهربان تر از پیش شده، نقش سازمان جهاد و کشاورزی و کارشناسان آن در اصلاح و بهینه کردن هزینه کرد آب، منابع و زمین برای تولید بهتر و بیشتر محصولات کشاورزی و مهمتر از آن تامین معیشت پایدار برای کشاورزان برجسته تر می شود.
تصویر دلخراش کشاورزان داغ دیده از خشکی زمین و محصولات به بار نشسته که مرده از بی آبی، به نظاره مرگ زمین و آینده خود و فرزندانشان نشسته اند، دلخراش است. اما بدتر از آن که این تصویر گویای بخشی از آینده همه ماست.
صحنه های قحطی و آوارگی در سومالی، سودان یا اتیوپی و مرگ بسیاری بر اثر گرسنگی، در جایی که زمین چیزی برای خوردن به آنان پس نمی دهد، زمانی تنها از پشت قاب تلویزیون دیده می شد.
امروز اما این تصویر از آنچه فکر می کنیم به ما نزدیکتر است. خشکی هزاران هکتار زمین کشاورزی، بیکاری خیل عظیمی از کشاورزان، روشن نبودن وضعیت حق آبه ها و حواله کشاورز از امسال به سال آبی آینده که اگر باران ببارد، اگر باران ببارد!
اینها همه نشان از همان چشم انداز قحطی و گرسنگی و بیچارگی دارد، اگر زمین کاشته نشود، نه گندمی برای نان است و نه برنجی برای خوردن، علوفه و دانه برای چهارپا و طیور هم نخواهد بود.
در استانی که صدها سال همیشه کاشته اند، داشته اند، برداشته اند و خود و دیگران خورده اند، آیا روا است زارع و کشاورز، آواره شهرهای اطراف بشود و به مشاغل کاذب رو بیاورد؟
نباید یک روز به او پاسخ داد، آب کجاست؟ چطور باغ ها و ویلاهای آنچنانی در اطراف شهر اصفهان یا دیگر شهرهای استان برای استخر و جکوزی شان آب دارند، برای چمن بازی کودکانشان؛ در این سرزمین خشک می شود آبیاری قطره ای ایجاد کرد!
می شود صنایع آب بر را در اطراف شهری کویری اصفهان ایجاد کرد اما برای کشاورزی که غذای همان مردم را تامین می کند، آب نیست.
ممکن از جهاد و کشاورزی بگوید: وظیفه من تامین آب نیست. درست است کسی هم نگفته که شما آب بیاور.
اما کسی هم می پرسد، وظیفه شما چیست؟
این همه دستگاه عریض وطویل با خیل معاونت ها و کارشناسان امور مختلف که روزانه در حال برگزاری کنفرانس و همایش و جلسه هستند، قرار است چه کنند؟
می گویند پری رو تاب مستوری ندارد، کشاورز هم تاب نکاشتن ندارد.
او صاحب زمین است، دوست و همراه زمین است. خاک را می شناسد و دردش را می داند. برای خشکی یا کم حاصلی آن دل می سوزاند، اما محصولش هم ارزش دارد.
جدای از حوزه تامین آب ظاهرا مسوول ندارد اما تا دلتان بخواهد صاحب دارد، چگونگی مصرف آب، تحقیق بر روی اقلام کم مصرف و به صرفه تر، چگونگی حفظ کارآیی زمین بر عهده سازمان جهاد و کشاورزی است.
ترویج و تسهیل شرایط برای کشاورز و زارع در جهت تغییر الگوی کشت و بهبود عملکرد زمین در سطح، بیمه محصولات و جبران خسارت های طبیعی و زیان ناشی از نکاشت هم وظیفه اوست.
کشاورز زحمت کشیده و یک رقم پرمحصول کاشته است. امسال بیش از نیاز خود و استان است، آیا باید آن را در زمین دفن کند، انبار کند یا صادر کند!
آیا باید حراج کند به قیمتی که حتی هزینه جابجایی آن هم نمی شود؟ به امید سال آینده امسال را مقروض بانک یا دیگری شود!
چه کند اگر نخواهد زمین را بی صاحب رها کند تا چند سال بعد یک فرد متمول هزینه تغییر کاربری آن را بپردازد و باغ و ویلا بسازد؟
کشاورز نمی خواهد اما شرایط این را به او دیکته می کند، چند سال پیش ایجاد گلخانه به عنوان شاه کلید مشکل کمبود آب در بوق و کرنا اعلام شد.
امسال سووال این است این کار چقدر پیشرفت داشته است و زارع و کشاورزی که تا مرز و آن ورتر از ورشکستگی رفته، توانسته زمینش را گلخانه کند؟
جواب چند ده هکتاری که ویترین این روند شده اند نیست، پاسخ در سطحی از زمین و تعداد انبوه کشاورزانی است که موفق به دریافت تسهیلات یا همراهی اداره جهاد و کشاورزی نشده اند.
اقلام پر محصول و متناسب با شرایط آبی استان کجا هستند؟ فقط در چند هکتار آزمایشی!
اداره ترویج برای رفع مشکلات و ترغیب کشاوزران به آموزش صحیح و انتقال علم و فن آوری روز چه کرده است؟ امیدواریم کشاورز نگوید تقریبا هیچ!
تعاون روستایی برای گسترش صنایع جنبی محصولات کشاورزی و انتقال سریع محصولات به بازار فروش یا فرآوری جز در چند طرح نمونه چه کرده است؟ باز همان تقریبا هیچ؟!
ایجاد همگرایی و تشکیل تشکل های کشاورزی با هدف پر کردن روزمه ها، عکس و گزارش هاست یا رفع نقاط ضعف سیستم سنتی و ناکارآمد کشاورزی فعلی و رفع موانع تولید و فروش با صرفه اقتصادی و جلوگیری از هدر رفت منابع؟
سووال اینجاست که اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی آیا کلمه کشاورزی را به دلیل طول عنوان از خاطر برده است؟ صنعت فقط فولاد و آهن و سیمان است یا فرآوری محصولات با مشارکت کشاورز و دانشگاهی هم جزو آن است؟
رابطه اداره محیط زیست و اداره کشاورزی استان به چه صورت است؟ توانسته اند قدم قابل توجهی در توجیه کشاورز برای استفاده نکردن از سموم دفع آفات نباتی در سطح گسترده بردارند و از تحلیل رفتن قدرت خاک جلوگیری کنند.
آیا گزارشات جسته و گریخته از کشت محصولات با استفاده پس آب شهری واقعیت دارد؟ ممکن است کسی در دل تابستان وقتی صیفی جات محصول استان را می خورد از خود بپرسد می گویند آب نیست پس این خیار یا گوجه با هوای بیابان رشد کرده است و خیال پس آب را از ذهن دور کند.
کشاورزی در سرزمین ما محصول بیش از چندهزار سال همزیستی انسان و زمین و تحقیق او بر روی چگونگی کاشت و بهره وری از خاک و آب است.
در اسطوره های ما آب و خاک مقدس اند و آلودن آن ناصواب! امروز نیز قرار نیست ما در بند گذشته بمانیم.
اگر آب کم است، زمین خسته است و کشاورز گرفتار معیشت خود، باید همه دست به دست هم بدهند و مسوولان از کنج اتاق های راحت با پرده های اتوماتیک بیرون بیایند، کولر گازی و تهویه مطبوع را رها کنند و چایی خود را کنار زمین کشاورزی و زیر آفتاب سوزان همراه با باد و گرد و خاک در کنار کشاورز میل کنند.
درد دل او را بشنوند و راه چاره را نه در بخشنامه و دستور که دلسوزانه و زبان نرم و خلق نیکو به او بیاموزند، نه از موضع بالا و دانای کل!
صنعت و دانشگاه برای مشارکت با کشاورز ترغیب کنند و دست دلال را رابطه تولیدکننده و بازار فروش قطع کنند.
تا دیر نشده همانطور نام این سازمان، جهاد و کشاورزی است، جهاد را به خاطر بیاورند چون جلب رضایت بنده خدا و تامین معیشت مردمان خود شکلی از جهاد است.
