وقتي کسي به واسطه داشتن شغل، درآمد داشته باشد مطمئنا در زندگي خانوادگي و اجتماعي خود نيز موفق تر عمل کرده و از آسيب ها و جرایم اجتماعي نيز بيشتر در امان خواهد بود. البته اين يک فرض مطلق نيست و نمي توان گفت در جامعه اي که همه افراد مشغول به کار هستند، پس هيچ گونه جرمي صورت نمي گيرد!
اما نگارنده معتقد است اگر تمامي افراد آماده به کار در مشاغل مناسب به کار گرفته شوند و از حقوق کافي براي گذران زندگي بهره مند باشند، مطمئنا ميزان جرایم به شکل قابل توجهي کاهش خواهد يافت.
در هنگام طرح اين موضوع طبيعتا تمامي اذهان به حاکميت معطوف مي گردد چرا که همگان انتظار دارند دولت با ايجاد مشاغل جديد و يا حمايت از شرکت ها و موسسات خصوصي، زمينه را براي اشتغال نيروي آماده به کار فراهم نمايد.
نکته قابل توجه در اين زمينه وابستگي اقتصاد کشور ما به نفت است، چرا که هرگونه تغيير در قيمت و عرضه آن، تمام کشور را دستخوش تغيير مي کند. البته در برخي موارد افزايش قيمت نفت، درآمدهاي زيادي را براي ما به همراه داشته است، اما متاسفانه استفاده نامناسب و غيرزيرساختي از اين درآمد مضاعف، نه تنها موجب پيشرفت نشده، که برعکس به نظر مي رسد مشکلات بيشتري را به دنبال داشته است.
نگارنده قصد بررسي اقتصادي اين موضوع را نداشته و هدف اين جستار نيز واکاوي اين مساله نبوده و نيست. اما بايد ياد آور شد کشورهايي در جهان از نظر اقتصادي موفق بوده و هستند که به جاي استخراج و عرضه منابع معدني و طبيعي، از منابع فکري خود استفاده حداکثري نموده و سرمايه انساني را جايگزين سرمايه اقتصادي کنند يا حداقل براي آن رجحت قایل شوند.
امروزه بارها در اخبار و گزارشات از سرمايه چند ده ميليون يا ميليارد دلاري شرکت هايي با خبر مي شويم که حتي شمارش تعداد صفرهاي آن به پول کشورمان، گويي يک روياي ناتمام است. اما هيچ يک از ما باور نمي کنيم که زيربناي اين سرمايه اقتصادي، يک فکر ساده و حتي يک فکر احمقانه بوده است. براي ما هميشه سوال است که چگونه افرادي يافت مي شوند که يک ايده و فکر اوليه و ساده را تبديل به يک محصول و خدمت و در نهايت يک سرمايه هنگفت و نجومي نموده اند؟!
به طور مثال اگر از شرکت هاي بزرگ فناوري امروزي همچون اپل، مايکروسافت، گوگل، ياهو، فيس بوک و ... بگذريم، مثال هاي ذيل، مواردي هستند که نشان مي دهند توليد شغل و کسب ثروت چندان هم دور از ذهن نيست:
- نوجوانی که از طریق فروش مربا با دستور پخت مادر بزرگش میلیونها دلار به دست آورد
- مردی که با تولید استخوان آرزوی پلاستیکی(جناق سينه مرغ)، میلیونر شد
- زن خانه داري که بالشی با قابليت قرار گرفتن در ماکرو ويو و تبديل شدن به یک بالش گرم و آرامش بخش اختراع کرد
- مردی که کسب و کار یک میلیون دلاری در ساخت وسیله نظافت فضولات سگها را به راه انداخت
- دانشجوی ۲۱ساله که از طریق فروش پیکسل های ۱۰۰۰*۱۰۰۰ در وب سايتش به قیمت ۱ دلار پولدار شد
- راهب هایی که با ايجاد يک خرده فروشي اينترنتي از طريق پر کردن کارتریج های خالی پرینتر ها و چند میلیون دلار در آمد کسب کردند
- دختری که از ارایه نقشه ها و دیگر راهنماهای مجانی بر روي وب سايتش، ثروتمند شد
- مردی که شرکتی برای فراهم کردن نامه های عذر و بهانه برای غیبت در کار ایجاد کرد( نگارنده اين مورد را توصيه نمي کند)!
مثال هاي بسيار زيادي از اين دست وجود دارد که در کشور ما هم مي توان به سايت معروف دي جي کالا و ... اشاره کرد، اما نکته قابل توجه اين است که اگر زمان به عقب برگردد و هر يک از اين ايده ها به ما ارایه شود، باز هم بسياري از ما اين ايده ها را احمقانه، به درد نخود و نوعي اتلاف وقت مي دانيم.
بسياري از متخصصان ايده پردازي راه و روش هايي را براي خلق ايده پيشنهاد کرده اند از جمله اينکه براي خلق و ثبت يک ايده جديد لازم است به موارد ذيل توجه داشت:
- همیشه چیزی برای یادداشت کردن و ذخیره سازی، به همراه داشته باشید
- خود را متعهد به خواندن کتاب های مختلف کنید و آموخته هایتان را به تمرینات عملی در زندگی روزمره تبدیل سازید
- از موزه ها بازدید کنید، حتی موزه هایی که تا بحال نامشان را هم نشنیده اید
- به سفر بروید، به مکان هایی که تاکنون فکرش را هم نکرده اید
- از افکار دیگران بهره جوید
- 10 علاقه مندي اول خود را ثبت و از آن استفاده کنيد
- تغییراتی در محیط اطراف خود ایجاد کنید
- تلاش کنید تا مرزهای توانایی خود را گسترش داده و روی لبه های محدودیت های خود به بازی بپردازید
- سوال سازی کنید
- زبان های خارجی بیاموزید و در کارگاه های آموزشی ثبت نام کنید
- مقالات طنز و خلاقانه بنویسید
- به توانایی خود اتکا کنید
- به ذهن خود آزادی عمل دهید
- خیال پردازي خطاب کنید
- ايده هايتان را با دوستان صميمي و کساني که شما را درک مي کنند به اشتراک بگذارید
- از ايده ها و اهدافتان لذت ببريد
- ایده های گذشته را از نو بسازید
- و در نهايت هرگز از اشتباه کردن و شکست خوردن نهراسید و تلاش خود را ادامه دهید
ایده ها، مانند همه چیزهای عالی دیگر، بندرت در هنگامی که ما دنبال آنها هستیم، از راه می رسند. آنها معمولا در زمان های تصادفی به ذهن ما رسند و مهم این است که آنها را برای استفاده در آینده، ذخیره سازی کنیم.
بهتر است که همواره دفتری برای یادداشت کردن یا وسیله ای برای ذخیره سازی مانند گوشی های هوشمند، یا حتی، تکه ای کاغذ با قلم به همراه داشته باشیم تا در زمان مناسب، ایده های ذخیره شده را به دفتر ایده های خود منتقل کنیم.
مهم این است؛ هر چیزی که به ذهن می رسد، هرچند کم اهمیت و حتی اگر احتمال استفاده از آن به ماه ها بعد موکول شود، ذخیره کرده و در زمان مناسب هر کدام از این ایده های کم اهمیت را بررسي و با یکدیگر ترکیب و ایده های جدید و بزرگ خلق نماييم.
البته با تمام موارد ياد شده باز هم بايد اذعان داشت که ایده به تنهایی ارزشی ندارد، چیزی که به ایده ارزش می دهد، اجرا کردن آن است. هنر کارآفرینان موفق، پیدا کردن بازار برای ایده و نیازسنجی، بازار سنجی و تحلیل بازار اولین چیزهایی است که باید فراهم نمايد.
در کشورهاي پيشرفته دنيا همواره مراکزي وجود دارد که به صاحبان ايده کمک مي کند که عملياتي سازي آن را امتحان نمايند که اين موضوع مورد توجه دولت مردان کشور ما نيز قرار گرفته است.
راه اندازي تشکل هاي مختلف از نخبگان، تشکيل شرکت هاي ايده بنياد، اختصاص تسهيلات به طرح هاي اشتغال زايي و توليدي، حمايت از توليدات داخلي و... همه از جمله مواردي است که در اين راستا گام برداشته و موفقيت هايي نيز داشته اند.
اما به نظر مي رسد با تمام اقدامات صورت گرفته باز هم آنچنان که شايسته است به ايده پردازي و تحقق ايده ها توجه نمي شود. شاهد آن وجود تعداد زياد اختراعاتي است که ثبت شده و مدتهاست مجوز آن در دستان صاحب اختراع بلا استفاده مانده است.
نگارنده معتقد است با وجود اينکه همه ما- چه مسوولين و چه مردم- اين مسایل را مي دانيم، و مطمئنيم که اگر به سمت خلق ايده و توليد ثروت فکري حرکت کنيم، وضعيت بازار، صادرات و اشتغال ما در جهت مثبت تغيير کرده و از بسياري از موانع اقتصادي و اجتماعي عبور خواهيم کرد، اما باز هم گويي سياست هاي موجود به سمت استخراج و فروش منابع معدني و طبيعي پيش رفته و اقدامي حياتي در اين زمينه صورت نگرفته است.
به نظر مي رسد با وجود تاکيدات فراوان مقام معظم رهبري(مدظله العالي) مبني بر کاهش وابستگي اقتصادي به خام فروشي نفت، باز هم يک تفکر فراگير در ميان اکثر مديران و مسوولان در ادارات و نهادهاي مختلف وجود دارد و آن اتکا به فروش نفت و بي توجهي به ايده ها و افکار خلاقانه نيروي انساني است.
اگرچه براي تحقق يک ايده تا خلق ثروت راه درازي در پيش بوده و ممکن است زمان زيادي به طول انجامد و بسياري از افکار ناب نيز نيازمند صرف هزينه اقتصادي هستند، اما هستند ايده هايي که فقط با يک حمايت اجتماعي و مشاوره نياز سنجي و بازاريابي ساده امکان توليد ثروت را مي يابند.
به دفعات مشاهده شده که فردي با يک ايده ناب به يک شرکت يا نهاد دولتي مراجعه نموده و نه تنها از حمايت مالي و اجتماعي برخوردار نشده، که با دلسردي از آنجا خارج و با دلزدگي عطاي ايده اش را به لقايش بخشيده است.
در پايان بايد گفت لازمه تغيير اين ديدگاه در درجه اول ايجاد مراکز سراسري با بودجه و امکانات کافي براي تحقق ايده هايي است که حتي احمقانه به نظر مي رسند، و در مرحله بعدي لحاظ کردن عنصر خلاقيت در استفاده و انتصاب مديران و کارشناسان کليدي در تمامي سطوح کشور مي باشد. مديران و کارشناساني که خود صاحب خلاقيت بوده و اگر توانايي حمايت مالي از يک جوان ايده پرداز را ندارند، با حمايت معنوي و اجتماعي او را در تحقق آروزهايش دلگرم تر کنند.
