پاکستان
در سال 1947 پس از جنگ جهانی دوم از هند بریتانیایی جدا شد و اعلام استقلال کرد. زبانش اردوست، دین رسمی اش اسلام است. در جنوب با دریای عمان، از غرب با ایران، از شمال با افغانستان، از شرق با هندوستان و از شمال شرق با چین هم مرز است. با داشتن 225 میلیون نفر جمعیت، پنچمین کشور پر جمعیت دنیا و رتبه هفتم نیروی مسلح جهان را بر اساس تعداد نیروهای نظامی دایمی در دنیا دارا می باشد و در سال 1998 مجهز به سلاح اتمی می شود.
در سال1971 به دلیل عدم ثبات، پاکستان شرقی از آن جدا شده و تحت عنوان کشوری بنام بنگلادش استقلال پیدا می کند. کشور پاکستان از زمان استقلال خود تا به امروز بر سر ناحیه کشمیر با کشور هند دارای مناقشات سیاسی پیچده ای بوده اند. پیش از استقلال پاکستان در سال 1896 بر اساس خط فرضی بنام دیورند که توسط دولت وقت بریتانیا ترسیم گردید، بخش های وسیعی از پشتونستان افغانستان از کشور کنونی افغانستان جدا گردیده و به کشور هند و بریتانیایی و بعدها به پاکستان امروزی ملحق گردید که از آن زمان تاکنون منطقه مزبور علاوه بر مورد نزاع و کشمش بین دو کشور همسایه افغانستان و پاکستان، مرکز پرورش و صدور تروریسم و نیروهای بنیادگرای افراطی نیز بوده که در زمان جنگ سرد به دلیل رقابت بین اردوگاه شرق به رهبری شوروی و غرب، این نیروهای افراطی توسط آمریکا جهت جلوگیری از نفوذ شوروی به منطقه خاورمیانه پرورش و حمایت مالی و نظامی می شدند که پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی در منطقه رها شده و ضمن گسترش و تامین منابع مالی خود از کشورهایی نظیر عربستان و قطر، شروع به باز تکثیر خود با شیوه ها و نام های دیگری تخت عنوان نیروهای ااقاعده، طالبان و داعش نموده اند، که این مهم علاوه بر بی ثبات کردن کشورهای منطقه و همسایه همچون افغانستان و هند و ایجاد ناامنی در مرزهای مشترک سایر کشورهای همسایه سبب بقای دولت های اقتدارگرا و فاسد در کشور پاکستان شده است.
در حقیقت دولتمردان پاکستان از زمان استقلال خود تا به امروز به دلیل ناهمگن بودن جامعه تازه شکل گرفته و مشکلات عدیده فرقه ای و قومی و مذهبی برای بقاء و ادامه حکومت خود همواره سعی در ناامنی و رشد افراط گرایی در منطقه داشته که این مهم اساسا ریشه در ساختار غلط شکل گیری جغرافیاهای سیاسی در این منطقه خاورمیانه بوده است و بر همین اساس همواره نیروهای غربی بویژه بریتانیا و آمریکا در رقابت با شوروی و پس از آن روسیه و چین از این نیروهای ارتجاعی برای حفظ موقعیت و تعدیل سیاست های سلطه طلبانه و اقتصادی آنها در جهت منافع خود بهره وری کرده اند.
با توجه به نزدیکی مرزهای افغانستان با چین و روسیه و همچنین هم مرز بودن کشور پاکستان با هند خطر نیروهای افراطی و بنیادگرا بیش از آنکه برای سایر کشورهای خاورمیانه مخاطره انگیز باشد در میان مدت و دراز مدت خطری جدی برای مرزهای چین و روسیه و تعدیل نفوذ هند صنعتی در خاورمیانه می باشد. هرچند که کشور چین به مانند سایر کشورهای استعمارگری علاقه ای به نفوذ سیاسی به مثابه تصرف و اشغال همه جانبه کشورها ندارد و رویکرد آن مبتنی بر اشغال اقتصادی می باشد اما بر سر مرزهای جغرافیایی خود و تحریک اقلیت های قومی در درون کشور خود بویژه مسلمانان اولغور و ناحیه میانمار بسیار حساس است.
از دیگر سو روسیه نیز ضمن حساسیت و تعلق خاطر بر مرزها و نفوذ خود بر کشورهای وابسته به شوروی سابق و مسایل نژادی و قومی چون منطقه کریمه و غیره مساله مسلمان داغستان و منطقه چچن و همچین جریان های مسلمان منطقه قفقاز را برای حفظ حاکمیت خود بسیار ضروری و حیاتی می داند. پس اینگونه بنظر میرسد که ترسیم جغرافیاهای سیاسی توسط فاتحان جنگ جهانی اول و دوم در منطقه خاورمیانه با نگاهی دیپلماسی به آینده بوده که متاسفانه بعد از گذشت 100 سال به دلیل این ناهمگن بودن و عدم توازان اقوام و مناطق جغرافیایی، این منطقه دستاوردی جز جنگ، خونریزی، آوارگی، فقر و چپاول منابع آن به نفع نیروهای سلطه گری غربی نبوده و خروج نابهنگام آمریکا و رها کردن کلیه تجهیزات نظامی خود در این منطقه پرآشوب بر اساس یک تصمیم از پیش تعیین شده و با هدف و محوریت چین بوده است که پیامدهای آن را باید در سالهای آتی جستجو کرد. بحران و آشوب در افغانستان از یکسو سبب فراموشی تمامیت ارضی در افغانستان گردیده و از دیگر سو سبب بقا دولتمردان فاسد در پاکستان می باشد که از این آبشخور نیز همواره منافع کشورهای سلطه گر غربی تامین بوده است.
اتحاد ناسیونالیسم و بنیادگرایی افراطی؛
آذربایجان شوروی:
در حدود 200 سال پیش، پس از جنگهای ایران و روسیه جغرافیای امروزی کشور آذربایجان طی عهدنامه های گلستان و ترکمانچای از ایران جدا شده و به خاک روسیه تزاری ملحق گردید. پس از فروپاشی روسیه تزاری در سال 1918 اعلام استقلال کرده، اما در سال 1920 با حمله ارتش سرخ به باکو مجددا به خاک شوروی ملحق می گردد، که پس از فروپاشی اتحاد جماهیر در سال 1991 اعلام استقلال می کند. در جنوب با ایران با ارمنستان و ترکیه در غرب با گرجستان در شمال غربی و در شمال با روسیه مرز مشترک دارد و از طریق دریای خزر همسایه ترکمنستان و قزاقستان است.
اکثریت جمعیتی کشور از مسلمانان شیعه تشکیل شده و سایر بافت جمعیتی کشور از اقوام لزگی (داغستانی)، روس ها و تالشی و ارامنه ای که همگی در منطقه خودمختار قره باغ سکونت دارند تشکیل شده است.کشوری مسلمان با جمعیت متمرکز مسلمان شیعه که همواره سیاست های اقتصادی و سیاسی آن بر پایه نزدیکی به آمریکا بوده است. از یکسو درگیر تضادهای قومی با ارامنه منطقه قره باغ که گرایش به خاک ارمنستان داشته و از دیگر سو جمعیت داغستانی که همواره سبب نگرانی روسیه شده است و از دیگر سو هم پیمان شدن با ترکیه و ادعاهای تخیلی و پوشالی مبنی بر پان ترکیسم در همجواری مرزهای ایران که امروزه نیز به گونه ای دیگر تحت عنوان بازجویی و توقف کامیون های ایرانی عبوری از منطقه قره باغ نمود پیدا کرده است.
حال این ناسیونالیسم افراطی به گونه ای یک روی دیگر سکه بنیادگرایی افراطی بوده که هر دوی آنها در نهایت تامین کننده منافع استعمارگری غرب بوده و با توجه به تحرکات اخیر کشور آذربایجان در انجام مانور مشترک با کشورهای ترکیه و پاکستان در حوالی مزهای ایران به نظر می رسد که این بار نیز کشورهای استعمارگری غربی و در راس آنها امریکا قصد دارد با یک برنامه از پیش تعیین شده و همزمان با مذاکرات هسته ای، دولتمردان ایران را وارد بازی جدیدی کرده که لازمه مهار این بحران ضمن یک پاسخ قاطع، حفظ آرامش و یک پاسخ دیپلماتیک سیاسی در راستای خروج از بازی آنها و حفظ حاکمیت و تمامیت ارضی کشور باشد. و در این رهگذر استفاده از برگ روسیه بسیار کارآمد و ضروری بوده زیرا که بزرگترین اهداف این تحرکات ناسونالیسم گرایی و افراطی در این منطقه حوزه قفقاز، اول روسیه و سپس ایران می باشد.
