کی یف: شناسنامه روسیه و پلی میان آسیا و اروپا
زبانش روسی و اوکراینی و علاوه بر مشترکات نژادی و قومی با بلاروس و روسیه در نژاد اسلاو و با کشورهای حوزه بالکانی به مانند صربستان، کرواسی، بوسنی، و با سایر کشورهای اروپای شرقی همچون لهستان و چک و اسلواکی مشترکات عمیق فرهنگی و تاریخی و نژادی دارند. پنج رود مهم و پر آب اروپا از جمله دانوب و دن پس از عبور از کشورهای دانوبی به دریای سیاه می ریزند. در میان شش کشور ساحلی دریای سیاه اعم از روسیه، گرجستان، ترکیه، رومانی و بلغارستان، اوکراین با در اختیار داشتن مهمترین بنادر در سواحل دریای سیاه علاوه بر داشتن پتانسیل های مهم اقتصادی و طبیعی با توجه به سراریز شدن دریای سیاه به دریای مدیترانه و اتصال آن به اقیانوس اطلس یکی از مهمترین مناطق ژئوپولتیکی اروپا و جهان به شمار می رود. کشور روسیه به وسعت حدودی کنونی حدود 12 قرن پیش یعنی 800 سال پس از میلاد مسیح با مرکزیت اوکراین شکل گرفت.
آینده اوکراین و پیامدهای احتمالی آن بر ناتو:
هرچند که قدرت های جهانی و سایر کشورهای اروپایی در چرخه زنجیره اقتصادی و سرمایه با یگدیگر اشتراک نظر داشته و اختلافات آنها در قالب رقابت های اقتصادی می باشد، اما همچنان بحث جغرافیای سیاسی یکی از مهمترین موضوعات مورد مناقشه و اختلاف نظر قدرت های جهانی است. اوکراین بعد از روسیه پهناورترین کشور اروپا بوده و بزرگترین ارتش را در میان کشورهای تازه استقلال یافته داشته و از دیگر سو در همسایگی لهستان و مجارستان و از سوی دیگر تنها 600 کیلومتر با خاک مسکو فاصله دارد. و این در حالی است که روسیه از دوران جنگ سرد و سپس فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی، نصب پدافند های موشکی و سپرهای سامانه های دفاعی در لهستان و رومانی و بلغارستان را، بزرگترین خطر برای تمامیت ارضی خود تلقی می کند. هرچند که با توجه به ساخت و سرمایه گذاری دو کشور ژاپن و آمریکا در ساخت سامانه های موشکی با برد 6000 هزار کیلومتری و نصب آنها در منطقه شرق اروپا، به گونه ای گمانه زنی در مورد هدف آمریکا علاوه بر روسیه، محدود کردن چین را نیز تقویت کرده است.
اوکراین و اتحادیه اروپا:
تنها چند ماه مانده به آغاز فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی اوکراین اولین کشوری بود که با برگزاری یک همه پرسی و تصویب آن، با نود درصد آرا از شوروری وقت اعلام استقلال کرد. دیری نپایید که پس از گذشت قریب به دو دهه مردمان ساکنین بخش های شرقی و جنوبی اوکراین بواسطه قرابت های فرهنگی و زبانی دوباره خود را تحت الحمایه روسیه قرارداده و تنها بخش های غربی و شمالی این کشور گرایش ویژه ای به مناسبت های فرهنگی و اقتصادی با اتحادیه اروپا و امریکا دارد. پس از وقوع انقلاب نارنجی در سالهای 2004 و 2005 در اوکراین و تصرف کریمه در سال 2014 توسط روسیه و حمایت شدید اروپا و امریکا از دولت اوکراین علاوه بر تقویت روابط سیاسی و استراتژیکی اوکراین و اتحادیه اروپا، دولت اوکراین اقدام به کاهش و قطع ورود گاز مصرفی خود از روسیه نموده و بجای آن وابستگی خود را به گاز اروپا افزایش می دهد. از دیگر سو مسیر عبوری چهار لوله انتقال گاز روسیه به اروپا از اوکراین می گذرد. اوکراین با داشتن بیش از 40 درصد از منابع زغال سنگ و منگنز کل اتحاد جماهیر شوروری سابق و همچنین داشتن حاصلخیزترین سرزمین کشاورزی دنیا تحت عنوان دارا بودن خاک سیاه همسایه ای ارزشمند و غنی از نظر منابع طبیعی و زیر زمینی برای اروپا محسوب می شود.
روسیه: سودای تصرف اوکراین و تسلط بر قلب اروپا
روابط روسیه با اروپا همواره برای طرفین همراه با شک و تردید می باشد، زیرا که روس ها برای اروپاییان مهمانی ناخوانده و دیرهنگام در معادلات تعیین کننده جهانی می باشند که شروع آنها با جنگ و درگیری در منطقه اوکراین کنونی با سوئدها در قرن هجدهم آغاز می شود. پس از آن روس ها با ادعای پان اسلاویسم و نفوذ در منطقه بالکان با ادعای مقابله با نفوذ عثمانیان در این منطقه و از دیگر سو اعمال نفوذ در منطقه قففاز و رقابت با امپراتوی بریتانیا درمنطقه خاورمیانه و شرق آسیا دچار اختلاف و تضاد منافع با همسایگان اروپایی و غربی خود شد. علاوه بر وسیع بودن جغرافیای این کشور، گستره آن از لحاظ نزدیکی به تمامی کشورها و شاهراه های حیاتی و منابع طبیعی جهان کم نظیر بوده و رهبران آن از دیرباز حفظ منافع خود را در سیاست های توسعه طلبانه و دست اندازی به مرزهای همسایه جستجو کرده اند. سن پترزبورگ به نیویورک نزدیکتر است تا به ولادی وستوک و ولادی وستوک به سیاتل نزدیکتر است تا مسکو و از دیگر سو همسایگی با چین و افغانستان و تلاش روسیه برای نفوذ مجدد به شرق و قلب اروپا از طریق تصرف اوکراین آنها در موقعیت تازه ای قرار داده است.
هرچند که اشغال کامل و همه جانبه اوکراین توسط روسیه دور از ذهن می باشد اما از دیگر سو حتی در صورت دست اندازی روسیه به بندر راهبردی و کلیدی اودسای در اوکراین، روسیه را با چالش های جدی مواجه خواهد کرد که تبعات آن را باید دستکم در ماه های آینده به انتظار نشست.
اما شواهد کنونی حاکی از آن است که کرملین همواره نسبت به مرزهای سیاسی پیرامونی خود حساسیت ویژه ای داشته که این حساسیت و واکنشهای تند آنها بیش از آنکه نشات گرفته از شور و تعصبات ملی بوده باشد متاثر از وحشت روسیه از فضای ناهمگون داخلی و احتمال بروز و اوج گرفتن تنش های داخلی و تسری آن به سایر استانها و کشورهای تحت ااحمایه خود می باشد. در واقع دولت پوتین نیز به مانند اسلاف خود همواره جهت حفظ و تسلط بر مسند قدرت سیاست سرکوب از داخل و توسعه طلبی در خارج از مرزها را در دستور کار خود قرار داده است. حال چالش پیش روی روسیه تحت عنوان آینده تمامیت ارضی اوکراین و گرایش وتمایل این کشور در پیوستن به پیمان ناتو و اتحادیه اروپا بیش از آنکه برای اروپا و متحدانش دردسرساز بوده باشد، روسیه را بر سر یک دو راهی بزرگ قرار داده است که در این میان روسیه، تصرف بخش هایی از اوکراین را انتخاب کرده است. اگر دراین مناقشه، روسیه بتواند بخش های دیگری از اوکراین را به مانند کریمه ضمیمه خاک خود کند با چالش درونی ومخالفتهای گسترده داخلی و خارجی مواجه خواهد شد و از دیگر سو خود را در برابر اتحادی میان کشورهای اروپایی و امریکا و انگلیس قرار داده است. و اگر روسیه نتواند به این مهم دست پیدا کند به ناچار شاهد پیوستن اوکراین به پیمان ناتو و اتحادیه اروپا خواهد بود که به تبع آن فشار اروپا بر مسکو افزایش یافته و کمربند ناتو در اطراف روسیه محکم تر خواهد شد.
