هادی زمانی - ظاهر پسر بیشتر شبیه افغانی ها بود. یکی دو نفر روی زانو نشسته بودند، طوریکه شلوارشان به زمین برخورد نکند، در حال جابجا کردن بودند. کتابها مثل بساطی روسری فروشی دم چهارراه مرتب زیرو رو می شد. من سومین نفری بودم که آرام آرام چهار زانو طوریکه شلوارم خاکی نشود به سمت کتاب ها خیز برداشتم. اولین کتابی که دستم را لمس کرد، فیزیک بود.کتاب بعدی زیست شناسی، بعدی مصدق و صنعت ملی شدن نفت، روزشمار انقلاب اسلامی، خود، خویشتن و جامعه، کتاب بعدی جلد درست و حسابی نداشت. خیلی کهنه و رنگ و رورفته بود. خط روی کتاب نستعلیق زیبایی بود که ذوق و سلیقه ناشر را نشان می داد. روی خطوط اعراب گذاری شده خیره شدم: شیخ الرئیس حسین بوعلی سینا، بی درنگ کتاب رنگ پریده که زردی گذشت روزگار از چهره اش نمایان بود را ورق زدم با خطی زیبا و شکسته نوشته شده بود: "قانون".
هول کرده بودم از فروشنده پرسیدم: کتاب ها چند؟ بی توجه به من فریاد زد: دو تومان دو تومان همه رقم همه جور دو هزار تومان.
روی دو پا بلند شدم و روبرویش ایستادم و گفتم: " ولی اینها کتابهای با ارزشی هستند! بی درنگ پاسخ داد: می دانم. دوباره نشستم و با وسواس زیاد طوریکه کتابها، بهشان بر نخورد و اذیت نشوند، شروع به زیر رو کردن آنها کردم. تاریخ روابط سیاسی ایران و انگلیس در قرن نوزدهم تالیف دکتر محمود محمود چاپ اقبال، تهران 1344.سیبرنتیک و حافظه ترجمه مهندس غلامرضا جلالی نایینی چاپ 1350. زندگی و سفرهای سید جمال الدین اسد آبادی نوشته علی اصغر حلبی با شرح و نقد رساله نیچریه. جامعه شناسی اصول، مبانی و نظریه پردازان تالیف احمدفرسار و قانون ابن سینا.
با خودم گفتم بالاخره ما اصفهانی هستیم و اصفهانی در خرید چانه نزند، خرید به دلش نمی چسبد. با اشاره دست، ده هزار تومان به سمت او درازکردم و گفتم: ما مشتری می شیم، ممکنه شش تا بردارم. لبخندی زد و گفت: بردار. ششمی را سوغاتی برای پسرم برداشتم: لشگر فیل نوشته محمد مقیمی، کتابی با جلدی نفیس شامل 19 داستان تاریخی زیبا که پشت جلد آن 150 ریال خورده بود.
خیلی خوشحال شدم با 10 ده هزار تومان بیش از صد هزار تومان خرید کرده بودم. همینطور که قدم زنان از کنار نرده های دانشگاه تهران به سمت میدان انقلاب حرکت می کردم و از خرید فرح بخش خود لذت می بردم. غم عجیبی همچون دیوار خشتی که هوار می شود، روی دلم فرو ریخت. با خودم فکر کردم واقعا ارزش قانون ابن سینا در مهد علم و هنر و فرهنگ، مهد آیین زرتشت و دانشگاه جندی شاپور که طالس و فیثاغورث و دموکرتیوس و همه اساتید افلاطون آرزوی تحصیل در آن را داشتند و بنیانگذار اساس علوم مختلف در جهان بود. مهد تمدن شکوهمند اسلامی قرن سوم تا هفتم میلادی که غنی بخش دانشهای بی شمار روز بشری بود، دو هزار تومان است که صدای بلندی از داخل مغازه بستنی و آبمیوه فروشی کنارسینما افکارم را پاره کرد: بفرمایید آبمیوه تازه. پرسیدم: قیمت چنده؟ با تعجب سرتا پایم را ورنداز کرد و تمسخری به لب نشاند و گفت: 5 تومان.
پنج هزار تومان یک آبمیوه. دو برابر و نصفی قانون ابن سینا. دو قدم جلوتر تابلو فیلم جدیدی روی دیوار سینما نصب شده بود که عکس زیبایی بازیگر توانا سینما و تلویزیون آقای اکبر عبدی روی آن خودنمایی می کردم. به گیشه خیره شدم: ده هزار تومان. پنج برابر قانون ابن سینا در شرایط حاضر ایران عزیزمان.
دیگر نه به تابلوها نگاه کردم و نه از جلوی مغازه های اغذیه فروشی عبور کردم. در لابلای اطلاعات ذخیره شده ذهنم دنبال چیزی می گشتم. جمله ایی، حکایتی، داستانی، خاطره ای، چیزی که تسلی بخش دل شکسته ام باشد. از اینکه ارزشمند ترین اثر علمی جهان را دو هزار تومان خریده بودم از خودم بدم می آمد اما تا به حال در داخل مترو تا این حد نگران کیفم نبودم. دسته آن را محکم چسبیده بودم و با زانویم سعی می کردم آن را لمس کنم. شاید هر کس که مرا در آن حال می دید، مطمئن می شد که گنج و ثروتی قابل توجه به همراه دارم که مسلما غیر از این هم نبود شش کتاب بی نظیر به همراه کتاب گونه شناسی روشنفکران ایرانی اثر دکتر نظام بهرامی کمیل دوست عزیزم که ظهر امروز در محل کارشان در وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی بهم هدیه دادند. ناگهان به یاد جمله معروفی از استاد بزرگ جامعه شناسی ایران – دکتر شریعتی افتادم.« می خواهم بگویم، فقر همه جا سر می کشد. فقر گرسنگی نیست. عریانی نیست. فقر چیزی را نداستن است ولی آن چیز پول نیست. طلا و غذا نیست. فقر همان گرد و خاکی است که بر کتاب های فروش نرفته یک کتاب فروشی می نشیند. فقر تیغه های برنده یک ماشین بازیافت است که روزنامه های برگشتی را خرد می کند.» و باید این جمله را هم به سخنان اندیشمندانه آن بزرگوار اضافه نمود که فقر قانون ابن سینا و انبوهی کتب ارشمند دیگر است که دو هزار تومان فروخته می شود.
